تعريف ترموستات

كنترل كننده الكتريكي خودكار است براي تنظيم دما در فضاي بسته، معمولاً آن را به دستگاه هاي گرم يا سرد ساز متصل مي كنند; تا با قطع و وصل دستگاه، آن فضا را در دماي تنظيم شده ثابت نگه دارد. هنگامي كه دما به نقطه تنظيم برسد، ترموستات مدار برقي دستگاه را قطع مي كند و وقتي دما 3 الي 5 درجه از نقطه تنظيم پايين تر رود، دوباره مدار را وصل مي كند و دستگاه روشن مي شود.

لازم به ذكر است، فاصله قطع و وصل ترموستات تكبان بنا به سفارش مشتري بين 1 الي 10 درجه قابل تنظيم مي باشد.

موارد كاربرد ترموستات

به طور كلي ترموستات براي تنظيم درجه حرارت مايعات، گازها و جامدات در دستگاههاي گرم يا سردساز در بخشهاي مختلف زير مورد استفاده قرار مي گيرد.:

 صنعتي : اعم از گلخانه ها،گرم خانه،كوره،ديگ هاي بخار و اتوكلاوها و …

ساختمان :

در بخش تاسيسات اعم از شوفا‍‍‍ژ خانه هاي مركزي و كنترل دما در سيستم هاي هواساز، چيلر و فن كوئل و…

 لوازم خانگي :

در لباسشويي، ظرفشويي، سرخ كننده ها، سماور برقي، فرهاي برقي، آبگرمكن برقي و گازي و …

انواع ترموستات

ترموستات الكترومكانيكي:

اين نوع ترموستات با استفاده از فرمان حسگر حرارتي توسط يك سري رابط مكانيكي به ميكروسوئيچ، سبب قطع و وصل مدار الكتريكي مي شود محصول اين نوع تكنولوژي داراي عمري طولاني است.

ترموستات الكترومكانيكي داراي دو نوع حسگر دما مي باشد. يك نوع آن بر اساس اصل انبساط مايع عمل مي كند. اين سيستم حرارتي كه diastat  ناميده مي شود و با نام ترموستات مويين نيز شناخته شده است،

شامل: سنسور يا حسگر، لوله مويين و ديافراگم مي باشد. هنگامي كه دماي سنسور بالا مي رود مايع از طريق لوله مويين به داخل ديافراگم رفته و ايجاد انبساط كاري (Working distention) مي نمايد. به وسيله اين انبساط كاري كليد فنري (Snap action) به كار مي افتد كه مي تواند مدار را باز كنند يا ببندد..

 و نوع ديگر توسط انبساط فلز؛ كه ترموستات بايمتال ناميده مي شود، مستقيماً با انبساط فلز، كليد فنري عمل مي كند.

ترموستات الكترونيكي:

اين نوع ترموستات فرمان دريافت شده از سنسور دمايي را توسط جريان الكترونيكي به يك رله مينياتوري منتقل و سبب قطع و وصل جريان الكتريكي مي گردد. 

ترموستات و بهینه سازی مصرف انرژی:

 نقش ترموستات در بهینه سازی مصرف انرژی امروزه ترموستات در صنایع مختلف استفاده می شود و در بسیاری از آنها نقش حیاتی را در آن صنعت ایفا می کند. این وسیله که از دیرباز در صنعت های مختلف به کار رفته در حقیقت از بارزترین محصولات روز و کاربردی ترین تجهیزاتی است که صنایع حرارتی و برودتی و تهویه مطبوع به آن احتیاج دارد و از جهت صرفه جویی مصرف انرژی و آسایش و آرامش و سلامت از ضروریات به حساب می آید .حال آنکه متأسفانه به دلایل معلوم و نا معلوم بسیاری نقش مهم آن نادیده گرفته شده و درشمارقابل توجهی از اماکن مهم مانند ادارات ، مجتمع های تجاری اداری و حتی بیمارستانها ومراکز درمانی که استفاده از ترموستات جهت تهویه مطبوع الزامی می باشد مورد استفاده واقع نشده و سیستم های تهویه مطبوع آنها بدون داشتن ترموستات در حال کار است .

ترموستات در واقع نوعی دماسنج است که کار آن سنجیدن دما است که در یخچال ها و در فریزر ها اعم از صنعتی( سردخانه ها) و خانگی و همینطور سیستم های حرارتی صنعتی(یونیت هیتر ها) و خانگی قابل استفاده است و تولیدکنندگان این قبیل دستگاه ها از دیرباز تا کنون هر کدام به علت و یا عللی به کار برده اند. این روز ها کلیه ی خودرو ها ، اماکن تجاری و اداری ، فرهنگی ، فروشگاه ها ، مدارس ،ورزشگاهها، سینماها ، منازل ، هتل ها ، مراکز درمانی ، وزارتخانه ها و هرجا که بنی آدم زیست می نماید ، همه مجهز به سیستم های تهویه مطبوع می باشد که کار سرمایش در تابستان و گرمایش در زمستان را برای انسانها انجام می دهدکه اگر این گونه نباشد سرمای زمستان و گرمای تابستان قادر است سلامتی انسان را به خطر بیاندازدو حتی باعث مرگ و میر می شود کما اینکه از اتفاقات نادری در سطح جهان نبوده و برخی از مرگ و میر ها را می توان به همین دو عامل سرما و گرما ربط داد و ناگفته نماند که تهویه برای دامداری ها و مرغداری و امثال آنها نیز امری حیاتی است و درمراکز سؤیچینگ مخابرات و دیتا سنترها BTS های مبایل نیز الزامی است و فقط مربوط به انسان ها نیست.

در واقع خود بدن انسان نیز مملو از سنسورها و حسگرهایی است که در شرایط مختلف به انسان اخطار های لازم را می دهد که اگر این گونه نبود طولی نمی کشید که از راهی که خود بی خبر باشد هلاک گردد و این سنسورها که خالق هستی آنها در وجود آدمی قرار داده بدن را در برابر ناملایمت ها هشیار نموده و هوشمندانه عمل می کنند و عکس العمل مناسب از بدن سر میزند بدین ترتیب که حسگر مورد نظر هشدار می دهد، عصب ها به عنوان سنسور دیگری تحریک و به وسائط متعددی که یکی پس از دیگری حساسیت نشان داده و به مغز می رساند، مغز که محل تحلیل داده ها است از طریق این وسائط که همگی به نوبه ی خود نقش حسگر و سنسوری را بازی می کنند که از سرما و یا گرما و یا محرک دیگری داده ها را تحلیل کرده و فرمان لازم را صادر می کند از آنجا که انسان برنهج حکمت و به دست حکیم خلقت شده معلوم می شود که از حکمت حسگرهای متعدد در وجود آدمی قرار داده شده تا به اقتضا عمل نماید و حکما حکمت را عمل به حکم عقل تعریف کرده اند و محکم کردن ساختار چیزی از حکمت است پس استحکام یک سیستم پیچیده مانند بدن انسان برای بقا و دوام مستلزم شماری سنسور می باشد همانطور که میدانید دمای بدن فرد سالم همواره حدود 37 درجه است که نشان میدهد یک سیستم کنترل دقیق ، دمای بدن را تنظیم میکند. تعادل و اعتدال امر مهمی است که نشانه ی سلامت است و باعث شادابی و سرزندگی است . همانگونه که در بدن آدمی حسگر های متعدد و متفاوت می باشند در سایر موارد نیز همین طور است مثلاً برای دما سنسور دما، احتیاج است و برای رطوبت سنسور رطوبت و برای دود و آلاینده ها سنسور مربوط به آنها مثلاً سنسور دود برای هشدار و جلوگیری از آتش سوزی و یا موارد دیگر به کار می رود. حال اگر بخواهیم ساختار محکمی از یک سیستم تهویه که برنهج حکمت و اصول مهندسی طراحی شده باشد دست یابیم می بایست در این ساختار ترموستات و سیستم کنترل قابل و منظم و دقیقی داشته باشیم. تفاوت سیستم های خوب تهویه در تفاوت سیستم های کنترل آنها است یک سیستم کامل کنترل ویژگی هایی دارد که این ویژگی ها باعث تمایز سیستم های خوب تهویه از یکدیگر است .

اگر یک ترموستات که بخشی از یک سیستم تهویه است خوب عمل نکند تمام سیستم تهویه را هرچند پیشرفته باشد، زیر سؤال می برد در واقع سیستم کنترل که ترموستات عمده ترین و اولین بخش آن است وجه کار و معرف کار و کنترل کننده و مغز فرمان دهنده ی آن است همان طور که در بدن انسان اگر سنسور ها درست عمل نکنند داده ها نا صحیح به مغز می رسند و مغز که جایگاه تحلیل داده ها است تحلیلی غلط خواهد داشت و در نهایت فرمان غیر صحیحی خواهد داد که حاصل آن عکس العمل نا مطلوب بدن است. در نتیجه عکس العمل نا مطلوب و نامطبوع یک سیستم تهویه ی خوب بستگی به سیستم کنترل آن دارد . وجه در زبان عربی به معنی صورت است و گفتیم که ترموستات و سیستم کنترل وجه سیستم تهویه است یعنی صورت ظاهر آن ، چون سیستم تهویه با همه ی ابعادی که دارد معمولاً داخل کار قرار می گیرد و آنچه از یک دستگاه تهویه نمایان است ترموستات است که اگر زیبا نباشد در معرفی آن سیستم کوتاهی و اجحاف شده است پس سیستم کنترل در تهویه ی مطبوع نقش قلب ، مغز ، صورت و وجه دستگاه تهویه را ایفا می نماید. و میزان اهمیت آنها بر صاحبان تخصص پوشیده نیست اما آنچه امروزه علاوه بر زیبایی و عملکرد حائز اهمیت شده بحث بهینه سازی و صرفه جویی مصرف انرژی است که یکی از اصلی ترین وظایف ترموستات ها همین مطلب است که آزمایشات و تحقیقات متعدد نشان داده که ترموستات های مکانیکی به دلیل دقت پایین و عدم نمایش صحیح و دقیق دما نمیتوانند مانند ترموستات های دیجیتال عمل کنند لذا در مبحث مهم بهینه سازی مصرف انرژی و ذخیره ثروت ، این ترموستات دیجیتال است که مؤثر واقع می شود . ما در عصری زندگی میکنیم که به عصر دیجیتال مشهور گشته و در دوره ای هستیم که ذخائر انرژی نقش حیاتی در معیشت ما دارند. لذا برای بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش مصرف انرژی و ذخیره ی ثروت از طریق صرفه جویی و استفاده ی به موقع از سیستم تهویه که همان بهینه سازی است ترموستات های دیجیتال از سایر ترموستات های آنالوگ و مکانیکی مفید تر و دقیق تر می باشد . به عبارت دیگر درست مصرف کردن ، به موقع مصرف کردن ، به اندازه کار کردن دستگاه تهویه و جلوگیری از به هدر رفتن انرژی کار اصلی ترموستات دیجیتال است.

شناخته شده ترین برندهای داخلی و خارجی ترموستات

1 ترموستات هانیول Honeywell

2 ترموستات زیمنس Siemense

3 ترموستات نِست Nest

4 ترموستات ZEN

5 ترموستات CPA

6 ترموستات ادیسون مدل Tx-928

7 ترموستات تکبان

8 ترموستات مرصوص

9 ترموستات کلایماست